Tomaten kweken is niet altijd rozengeur en maneschijn. Veel tomatenkwekers raken ontmoedigd, triest of boos wanneer de voortgang van de teelt niet altijd gaat zoals we het zouden willen. Binnenkort staan de sociale mediagroepen weer vol met problemen bij de tomatenteelt. Je tomaten kunnen geen vruchten aanmaken, kunnen niet rijp worden of je bladeren kunnen ongewenste zwarte stippen krijgen. In dit artikel probeer ik een overzicht te maken van de problemen die je als hobby tomaten teler kunt ondervinden. Welkom bij de wereld van tomaten problemen. Deze lijst met 22 vaak voorkomende tomaten problemen publiceren zou redelijk sadistisch zijn, ik probeer ook steeds de reden en de oplossing mee te geven.

Hoe Tomatenproblemen en -ziektes identificeren ?

Voor je de lijst aan tomaten kommer en kwel bekijkt, is het belangrijk dat je weet hoe je die ziekten of plagen kunt herkennen. Dat maakt het makkelijker om hulp te vragen. Probeer volgende stappen wanneer je problemen wilt detecteren :

1. Identificeer het aangetaste deel van je tomatenplant, is het de tomaat zelf, de bladeren, de stam, de bloemen of zijn het de wortels van je plant die gebreken vertonen?
2. Noteer de verschillen tussen de plant met problemen en gezonde planten. Als je gezonde planten bijvoorbeeld gezonde pluizige groene bladeren hebben en je zieke plant bruine of zwarte stippen heeft, gaten, opgekrulde randen of een witte schijn, noteer dat dan goed voor je hulp vraagt.
3. Kijk of er diertjes aanwezig zijn te bespeuren zijn op je planten. Wil je weten wat de planten zijn, neem er foto van en vraag hulp.

Gewapend met deze tips, kun je nu makkelijk doorheen de tomatenproblemen zoeken naar wat bij jou het probleem is. In het beste geval lees je dit artikel puur informatief en doen je tomatenplanten het heel goed.

22 vaak voorkomende tomaten problemen

De lijst is onderverdeeld in twee delen: 16 ziektes die veroorzaakt worden doordat de opkweek niet goed verlopen is, bacteriën of schimmels. Daarna lees je nog 5 problemen die veroorzaakt zijn door insectenplagen. Hopelijk ontdek je enkele tips die je tomaten dit jaar zullen redden of je teelt volgend jaar zullen verbeteren.

16 Tomatenziektes die je pret kunnen bederven

Toen ik dit artikel begon te schrijven kwam ik thuis, deed mijn rondje door mijn moestuin tunnel serre en merkte 2 Coeur de Boeuf tomatenplanten op met samen 5 tomaten die leden aan neusrot. Hoe cynisch kan de natuur zijn. Intussen heb ik in een spoedtempo opgezocht wat ik er aan kan doen en het nodige gedaan ... hoop ik. Tomatenziektes, moestuinschimmels of andere omstandigheden kunnen heel snel je tomatendroom aan diggelen slaan. Heel vaak kun je met wat extra liefde en aandacht je planten nog redden maar in sommige omstandigheden moet je ook wel echt ingrijpen en je planten verwijderen. Voor we door de lijst van kommer en kwel aan lijst ik nog even op wat de hoofdoorzaken zijn van ziektes.

• Niet voldoende voeding : Gebruik voor je tomaten voldoende vloeibare mest voor vruchtgewassen.
• Teveel snoeien : Geleid je tomaten goed zodat er steeds een bladerdak is die de tomaten voldoende beschermt tegen de zon. Ik kweek op kweektouw met tomatenclips en dat werkt wonderwel.
• Te weinig calcium : Test je grond en voeg calcium toe indien nodig, je doet het best voor de uiplant. Ik gebruik de zeewierkalk die ik ook in het kolenbed gebruik.
• Planten wanneer de temperatuur nog niet ideaal is : probeer geduld te hebben tot er geen vorst meer voorspeld wordt en de nachten warmer worden.
• Water ... teveel of te weinig : Kies een watergeef-strategie die past bij het weer op dat moment.
• Water geven van bovenaf of met veel spetters is reclame voor schimmelziektes : Geef water aan de basis van je planten
• Te weinig luchtcirculatie rondom je planten : Plant je tomaten ver genoeg uit elkaar en snoei blad indien nodig maar niet teveel (zie hoger). Gebruik een fungicide als je meeldauw opmerkt.

1. Phytophthora infestans

• Hoe ziet het er uit: je ziet verkleuring (zwarte vlekken) die beginnen op de bladeren, daarna over gaan op de stam en in erge gevallen zelf op de vruchten zichtbaar is. De vlekken zijn eerst niet opvallend, maar al snel neemt de schimmel over en sterft je plant uiteindelijk af.
• Wat is de oorzaak van Phytophthora oftewel de aardappel- of tomatenplaag: Er is te weinig luchtcirculatie tussen je planten: vocht en warmte vormen de ideale basis voor schimmelziektes.
• Wat kun je er aan doen:
  • Preventief
    • Respecteer de plantafstanden en zorg voor een optimale luchtcirculatie
    • Hou je planten netjes: controleer indeterminate rassen op dieven. Pas bladsnoei toe indien nodig. Knip bladeren die elkaar aanraken af, je kunt volledige bladeren afknippen maar ook halveren. Bladeren die elkaar overlappen kunnen niet goed opdrogen en vormen zo een mogelijke broeihaard.
    • Plaats geen tomatenplanten naar aardappelplanten. Zo voorkom je dat de schimmel zich van de ene naar de andere plant begeeft.
    • Behandel je planten met lavameel. Zeker op plaatsen waar je dieven weggenomen hebt of bladeren afknipte. Die kleine wondjes kunnen een toegangspoort voor schimmels zijn.
    • Als er na veel regenval een periode van veel zonneschijn volgt, dan weet je dat er veel water verdamp van onder je plant. Ook al is de ziekte nog niet zichtbaar, behandel dan zeker al preventief met BSI Ecopur Lecithine (ecologisch) of Cuprex Garden.
  • Zijn je planten aangetast:
    • Enkel de bladeren: neem aangetaste bladeren zo snel mogelijk weg en behandel met BSI Ecopur Lecithine of Cuprex Garden.
    • Verwijder je planten dan uit je moestuin. composteer zieke bladeren of planten nooit, de winter is niet streng genoeg om alle schimmelsporen te doden. Plaats in hetzelfde moestuinjaar geen tomaten op dezelfde plaats zonder tussenbehandeling, de schimmelsporen zullen je nieuwe planten ook infecteren.
  • TIP: behandel steeds droge planten om te voorkomen dat je schimmelsporen verder verspreidt.

Product in de kijker: https://www.moestuinweetjes.com/welkom/winkel/gewasbescherming-2/fungiciden/bsi-ecopur-lecithine-100ml-breedwerkend-middel-voor-bladziekten/ https://www.moestuinweetjes.com/welkom/winkel/gewasbescherming-2/fungiciden/cuprex-garden/

---

2. Neusrot

• Hoe ziet het er uit : Je tomaat start goed en ziet er heel gezond uit. Maar wanneer ze begint te rijpen met je een vieze donkere plek onderaan de tomaat. De plek voelt lederachtig aan en ook al snijd je de plek weg, de tomaat is binnenin helemaal niet lekker.
• Wat is de oorzaak van neusrot : Je plant heeft een gebrek aan calcium. Dat wil niet per sé zeggen dat er te weinig calcium aanwezig is in je grond. Wanneer de zuurtegraad in je grond te hoog of te laag is, kan je tomatenplant de calcium niet opnemen. ook al barst je grond van de calcium. Met een pH-meter kun je kijken hoe zuur je grond is. Ideaal voor tomaten is een pH van 6,5. Onregelmatig water geven kan ook aan de basis liggen van neusrot. Op een bepaald moment vullen je vruchten zich heel snel met water, wanneer er op dat ogenblik een gebrek is aan water of wanneer er een onderbreking in het toedienen van water, dan protesteren je tomaten in de vorm van neusrot. Hete en warme dagen zonder water en je kunt er vanop aan dat je last krijgt van neusrot.
• Wat kun je er aan doen :
  • Voor de je teelt : Bij de uitplant moet je grond klaar zijn voor een grote oogst tomaten, naast tomatenmest met een goede dosis NPK (stikstof, fosfor en Kalium) en Magnesiumsulfaat (magnesium), geef je je groeibodem best ook een goede dosis zeewierkalk. Je kunt ook je eierschalen fijn maken en in je compost mengen, dat geeft ook een flinke dosis calcium aan je planten.
  • Tijdens de teelt : Bij droogte kun je uiteraard je planten goed vochtig houden. Bij een gebrek aan calcium kun je een bladspray gebruiken die calcium bevat. Bladspray kan heel vlug opgenomen worden en de rest van je tomaten vrijwaren van neusrot
  • !!! Oogst de tomaten met neusrot niet wanneer ze niet schimmelen of overrijp zijn. Oogst groene tomaten met neusrot niet vooraleer je plant weer gezond is, voldoende vocht of calcium heeft kunnen opnemen. Wanneer je groene tomaten met neusrot oogst, dan bestaat het risico dat de plant je volgende tros begint aan te tasten. Probeer dus zeker een tijd te wachten om de tomaten met neusrot te oogsten.

---

Blossom drop

3. Je bloemetjes aan je tomatenplanten vallen af of de Engelse term 'blossom drop'

• Hoe ziet het er uit : Heel simpel, je krijgt bloemetjes aan je tomatenplanten maar tijdens hun verdere ontwikkeling breken ze af of ontwikkelen ze geen vruchten.
• Wat is hier de oorzaak van : Grote temperatuurschommeling zorgen voor dit vervelende fenomeen. Typisch wanneer planten met bloemetjes te vroeg uitgeplant worden en 's nachts staan bibberen van de kou en overdag 40°C voor de kiezen krijgen onder glas. tomatenplanten moeten, 's nachts minimum 12 graden hebben. Andere oorzaken die 'blossom drop' veroorzaken zijn : schadelijke insecten, te weinig water, teveel of te weinig stikstof of en gebrek aan bestuiving.
• Wat doe je er aan : Het weer kun je niet veranderen, maar je kunt wel iets later zaaien (begin tot half maart) waardoor je de planten langer binnen kunt houden 's nachts. Als je in februari start, dan zijn je planten hun p9 pot ontgroeit en moeten ze wel in volle (koude) grond. Verder hou je je bodem goed bemest met vloeibare mest voor vruchtgewassen, kun je bestuiving stimuleren door wekelijks tegen de stam van je planten te tikken of bijen aan te trekken. Insecten kun je bestrijden met een biologisch product met pyrethrum.

---

4. Barsten in je tomaten

• Hoe zien ze er uit : De barsten zie je vaak aan het kroontje van je tomaten. Soms maken insecten gebruik van de barsten om binnen te dringen in je vrucht. Ook vogels worden aangetrokken door de lekkere geur die de barsten verspreiden.
• Wat veroorzaakt de barsten : Heet, vochtig weer. Na een droge periode hebben je tomaten grote dorst. Wanneer het dan plots overvloedig regent of wanneer je na een droge periode in je tuinkast of serre veel water geeft, zwelt je fruit heel snel op en komen er barsten in je vruchten.
• Wat doe je er aan : Ook al kun je de regen buiten niet tegenhouden of stimuleren, probeer toch gelijkmatig water te geven in het groeiseizoen. Dit voorkomt dat je tomaten te veel water ineens binnen krijgen. Hou ook het weerbericht in de gaten. Als je ziet dat er regen aankomt, hou je gieter dan nog even op stal. In de serre of tuinkast heb je uiteraard meer zelf in handen.

---

5. Zonnebrand op je tomaten

• Hoe ziet zonnebrand er uit: De plant ziet er perfect gezond uit en het fruit ontwikkelt zich normaal. Maar tijdens het rijpen komen er gele vlekken op de huid van de tomaten. De gele vlekken verbleken tot een witachtige kleur en de huid wordt flinterdun. Dit zorgt voor een mager uitzicht en een flaauwe smaak bij de tomaten.
• Waarom zonnebrand: De naam verraadt het al een beetje, de zonnestralen hebben letterlijk je tomaten verbrand.
• Wat kun je er aan doen:
  • Je kunt je tomaten natuurlijke schaduw geven met de bladeren van de plant of de bladeren van een aangrenzende plant. Zonnebrand gebeurt vaak in zeer lichtdoorlatende glazen kassen of serres waar er veel gesnoeid is.
  • Je kunt er voor kiezen om in een moestuin tunnel serre te kweken met een iets minder licht-doorlatende folie. In de Splendid en Elegant heb je zelden last van zonnebrand omdat de zonnestralen gebroken worden.
  • Heb je een glazen serre of tuinkas en je wilt toch heel wat blad wegsnoeien, dan kun je er voor kiezen om een zonwerende verf op je glas aan te brengen. Temperzon is een product dat een melkachtig laagje op je glas aanbrengt, hierdoor bereik je hetzelfde effect als de tunnelfolie van de Splendid en de Elegant. De zonnestralen worden licht gebroken waardoor zonnebrand niet voorkomt.

---

6. Gebrekkige vruchtzetting bij je tomatenplanten

• Hoe ziet het er uit: Je hebt wel enkele bloemen maar niet alle bloemetjes worden tomaten. De enkele tomaten die je wel aan de plant hebt zijn klein en hebben niet zoveel smaak.
• Wat ligt aan de oorzaak: Te veel stikstof in je grond resulteert vaak in heel veel blad en te weinig bloemetjes . Zijn er weinig bloemetjes, dan uiteraard ook weinig tomaten. Een andere reden kan zijn dat jeje planten te dicht bij elkaar gezet hebt en de plant te weinig zon gezien heeft. Ook moet je je kleinste rassen aan de zuidkant van je serre of tuinkas planten. Zo vangen de grote planten geen zon weg van de kleinere. Tomaten zijn ook zelfbestuivers, de bloemtjes hebben zowel een vrouwelijk als een mannelijk gedeelte. Een briesje wind volstaat om het bloemetje lichtjes te laten bewegen en zichzelf te laten bevruchten. Wanneer de planten te dicht bij elkaar staan is er (te) weinig wind en heb je een slechte bevruchting. Niet alleen voor schimmelvorming maar ook voor een goede vruchtzetting hou je de planten best luchtig. Je kunt dit dus door je plantafstand te vergroten of door blad te snoeien. Let bij blad snoeien dan wel op met zonnebrand. Je leest het, succesvol tomaten kweken is de juiste keuzes maken.
• Wat doe je aan een gebrekkige vruchtzetting : Wees voorzichtig met stikstof op de plaats waar je tomaten wilt kweken. Een groenbemester tijdens de winter of een beetje netelgier bij de uitplant volstaan, meer stikstof moet je niet in je grond pompen. Daarna ik kalium nodig voor je planten. Je kunt die op voorhand inwerken in de vorm van Vinassekali, je kunt ook een smeerwortelgier brouwen of je kunt gewoon een organische direct opneembare vloeibare mest voor vruchtgewassen geven bij het begieten van je planten. Laat ook 50 cm tussen de planten voor en goede luchtcirculatie en snoei overtollig blad weg. Ik snoei alle blad van de tomaten weg wanneer de trossen de groenvolwassen fase bereikt hebben. Lees meer over de groenvolwassen fase in dit artikel 'Help mijn tomaten worden niet rood'. Het je je planten al uitgeplant tik dan zelf wekelijks tegen de stam van je planten. Dit zal je planten helpen bij het bevruchten.

---

7. Vervormde tomaten, ook wel catfacing (kattengezicht) genoemd

• Hoe herken je het: Het fenomeen 'catfacing' geeft je tomaten een misvormd uiterlijk. De kant van het oorspronkelijke bloemetje is gerimpeld en hobbelig.
• Wat zorgt voor deze misvormde tomaten: Bloemetjes die bevrucht werden tijdens een koele avond met temperaturen rond de 10-12 °C zijn vaak het onderwerp van 'catfacing'.
• Wat doe je er aan: Probeer je tomaten iets later uit te planten. Meestal gaat dat gepaard met iets later zaaien ook. Je wacht best tot begin of midden maart. Zodat je planten niet naar buiten moeten als er nog koude nachten zijn. Wacht tot de weersomstandigheden de vruchtvorming niet belemmeren. De planten in zwart plastic uitplanten helpt ook om de warmte van overdag, 's nachts weer af te geven aan de plant. Wanneer de temperaturen voldoende hoog zijn kun je, moet je zelfs het plastic verwijderen. Meestal wil dit zeggen kapot knippen.

---

8. Gekruld blad bij tomatenplanten

• Hoe ziet het er uit: Volwassen planten kunnen plotseling hun bladeren opkrullen, vooral de oudere bladeren onderaan. De bladeren krullen op van buiten naar binnen. Vaak vormt dit probleem zich tot 75% van de bladeren.
• Wat is de oorzaak van gekruld blad bij je tomatenplanten : Hoge temperaturen, vochtige grond en te veel gesnoeide planten kunnen het gekrulde blad veroorzaken. Eigenlijk wil een gekruld blad zeggen : stress bij je tomatenplant. Jonge plantjes die het te koud hebben bij uitplant, kunnen ook gekruld blad vertonen.
• Wat die je er aan: Ook al ziet het er niet mooi uit, de gekrulde bladeren hebben weinig negatieve invloed op de ontwikkeling van je plant. Vermijd te veel snoeien en zorg dat het overtollige water weg kan.

---

9. Opgeblazen tomaten

• Hoe ziet het er uit: De tomatenplanten zien er excellent ui, de bloei en vruchtzetting zijn perfect en je rijpe tomaten zijn klaar voor de oogst. Maar wanneer je de tomaat opensnijdt, zijn de zaadkamers heel groot en leeg. De tomaten voelen ook al licht aan bij de oogst. De buitenkant van de tomaat kan er ook wat hoekig uitzien.
• Wat ligt hier aan de basis: Dit fenomeen kan wijzen op onderbemesting, arme grond of een slechte bevruchting.
• Wat doen we er aan: Geef je planten voldoende voeding. Bij de uitplant zorg je ook voor een goede bodemstructuur. compost is voor de bodemstructuur en de reserves aan organisch materiaal van kapitaal belang. Naast geteerde compost (die weinig voeding bevat) kun je ook organische mestkorrels voor tomaten toevoegen. Dit geeft je planten een droomstart. Een week of 6 na de uitplant, tegen eind juni kun je dan beginnen met vloeibare mest voor vruchtgewassen of smeerwortelgier. tomatenplanten zijn gulzige planten, geef ze voldoende voeding.

---

10. Anthracnose

• Hoe ziet het er uit: Wanneer de tomaten rijpen, zie je dicht bij de bloemkant (niet de kant van het steeltje) een donkere, ronde cirkel. In deze cirkel wordt het vruchtvlees zacht, in tegenstelling tot neusrot waarbij de plek uitdroogt. Wanneer je de tomaat opensnijdt, is er een zwarte sponsachtige plek onder de huid die op rot lijkt.
• Wat is de oorzaak : Aan de basis ligt een schimmel, Colletotrichum phomoides is de naam. Deze schimmel houdt van heet en vochtig weer en wordt vaak verspreid door automatische beregening. Sprinklers die geïnfecteerde grond doen opspatten zodat de schimmel op je plant terecht komt.
• Wat kun je er aan doen : Wijzig de manier waarop je water geeft. Overweeg een irrigatiesysteem met druppelaars die het water mooi aan de wortels loslaten. Pluk op tijd je tomaten. Rotte of rottende tomaten ontwikkelen deze schimmel sneller.

---

11. Vroege meeldauw

• Hoe ziet het er uit : Op de bladeren zie je bruine vlekjes, te beginnen met de oudste bladeren. Iedere vlek ontwikkelt ringen, zoals een doelwit. De bladeren worden uiteindelijk geel rond de vlekken en vervolgens wordt het blad bruin en valt het af. Uiteindelijk heb je een kale plant die afsterft.
• Wat is de oorzaak : De grote schuldsige hier is een schimmel die Alternaria solani heet. De schimmel leeft in je bodem, ook tijdens de winter. Dus is de kans groot dat wanneer je het ooit had en je het jaar erop weer plant tomaten op dezelfde plaats je planten weer ten prooi vallen aan die schimmel.
• Wat kun je er aan doen : wisselteelt kan voorkomen dat je planten geïnfecteerd geraken. Wissel dus de plaats van je tomaten af met komkommers, meloen, pepers, paprika's, aubergines, augurken, aardbeien, ... kortom alle kasplanten. Een biologische fungicide kan ook helpen. Maar voorkomen is beter als genezen

---

12. Septoria Vlekkenziekte

• Hoe ziet het er uit : Nadat de planten tomaten beginnen ontwikkelen, krijgen de onderste bladeren gele vlekken. Geen stikstof (volledige blad wordt geel) of magnesiumtekort (geel vertrekt vanuit de nerven). Dit zijn gele vlakken met donkergrijze vlakken in de gele vlek met een donkere rand. In de kern, van de vlak zie je zwarte stippen. Je blad sterft uiteindelijk af.
• Wat is de oorzaak van deze ziekte : Ook hier weer een bladschimmel genaamd Septoria lycopersici
• Wat kun je er aan doen : Geef je planten geen water of de bladeren, hou ze uit de regen als je ze buiten kweekt. Het water op de bladeren, kan de sporen van de schimmel ontwikkelen en ook in je grond laten nestelen met langdurige problemen als gevo