Ik weet niet waarom maar tomaten kweken is voor mij persoonlijk de teelt waar ik het meest voldoening uit haal. Ik hou van gerechten met veel zuren, misschien is dat de reden. Tomaten kun je ook in bijna alle gerechten verwerken. En eigenlijk kun je zelf heel makkelijk tomaten zaaien. Je kunt tomatenplanten kopen en half mei starten. Je kunt er ook voor kiezen om je tomaten zelf te zaaien, dat doe je half maart. En dat laatste zou ik je ten zeerste aanraden. Je hebt veel meer keuze in kleuren, grootten en smaken.
Dit zijn onze favoriete tomatenzaden:
Wanneer tomaten zaaien ? Maart, wanneer het zaad de aarde raakt
Tomaten zaaien, geef het startschot niet te vroeg
Maak bij tomaten niet de fout om te vroeg te zaaien. Probeer te wachten tot begin of half maart. De reden ligt bij de groeicyclus van de tomatenplanten. Tomaten kiemen en groeien snel. Tomaten zaaien in februari brengt je in de problemen. Planten van een halve meter hoog die je eind april niet kunt uitplanten omdat er nog een te groot risico is op nachtvorst worden zwak en te groot om binnen te houden.
Tomaten zaaien, vocht en warmte
Je zaait tomaten 5 mm diep in goed vochtige zaai- en stekgrond. Je wil tot aan het kiemen geen water meer geven. Te veel water, water dat blijft staan, kan je zaadje doen rotten voor het kan kiemen en dan is het vaak 'game over' voor je teelt en kan je herbeginnen. Je kunt zaaien in drankbekertjes, P7 potjes of een zaaitray die je op een warme plaats zet. Zorgt dat het water onderaan weg kan als je drankbekertjes gebruikt. Plaats een groeikap over je bekertjes, potjes of tray, op die manier kan je de luchtvochtigheid goed regelen. Groeilicht is nu nog niet belangrijk.
Een propagator geeft je meer controle
Ik gebruik graag een harde tray met 45 gaten van 4,5 cm diameter en 5 cm diep die ik in mijn propagator plaats. In de propagator bepaal ik met precisie de temperatuur en de luchtvochtigheid met de temperatuur regelaar en de ventilatie roosters. Een temperatuur van 24°C en een vrij hoge luchtvochtigheid zijn een absolute voorwaarde voor de volgende stap. Luchtvochtigheid kun je meten met een metertje maar ik ga af op de condens van het deksel.
De zaadhuls wordt week, jij nu vast en zeker ook
In de omstandigheden die je hierboven creëerde kan het zaad optimaal kiemen. De vochtigheid doet de zaadhuls week worden en de warmte schreeuwt : "Wakker worden !!". De kiem groeit en baant zich een weg door de aarde tot aan het grondoppervlak.
Het tomaten zaad kiemt, licht, licht, licht
Op dit moment komt een nieuwe factor in het spel. De moedermelk van je jonge plant is licht. De 5 tot 10 kilo tomaten in wording heeft nu licht nodig om te groeien. Je kunt je tomaten zaailingen op de vensterbank plaatsen en hopen op een mooi voorjaar. Heb je een veranda die verwarmd is, dan heb je meer kans op mooie, stevige planten. Geef je in deze fase geen licht, dan gaat de jonge plantjes op zoek naar het licht.
Ik knip de schakelaar van mijn propagator aan
Na het kiemen gaan de ventilatieroosters volledig open, de jonge plantjes hou je best in droge lucht. De 2 groeilampen van 6400 Kelvin die bovenaan mijn Geopod propagator liggen floepen nu aan. Het blauwe licht uit de lampen zijn als de uier voor een jong kalfje, lammetje of een ander pasgeboren zoogdier. De jonge plantjes halen hun energie via hun jonge groene blaadjes uit het licht van de groeilampen. Tot de jonge plantjes na de kiemblaadjes hun 1ste paar echte blaadjes hebben en de tweede beginnen piepen in de basis van de plant, kunnen de plantjes in de zaaitray blijven. Controleer regelmatig of je plantjes voldoende te drinken hebben. In het onderstel van de propagator giet ik indien nodig een halve cm water. Via de gaatjes in de tray kan de stekgrond het water van onderuit opslorpen.
Ontdek hier het verschil tussen kers-, snack-, pruim-, tros- of vleestomaat
Tomaten kweken - April, de tomaten zaailingen worden jonge planten
Je jonge tomatenplantjes verspenen in goede luchtige potgrond
Wanneer je na de kiemblaadjes het tweede paar echte blaadjes ziet piepen, dan mag je denken aan verspenen. Normaal gezien is het nu begin april. Ik bereid mijn potgrond goed voor. Ik kies potgrond voor moestuinen, daar zit alles in wat tomaten nodig hebben. Ik voeg wel nog perliet toe om de potgrond goed luchtig te houden. Perliet is een vulkanisch gesteente dat verhit wordt tot korreltjes die heel goed vocht vasthouden en je potgrond goed luchtig houden. Ik voeg 1 deel perliet toe voor 2 delen potgrond. En ik bedoel hiermee het volume. Als ik 2 inhoudsmaten potgrond gebruik, meng ik er 1 inhoudsmaat perliet onder. Ik maak p9 potten klaar die voor 2/3 gevuld zijn met potgrond voor moestuinen.
Je jonge tomatenplantjes verspenen in P9 potten
Vervolgens lepel ik met een soeplepel de cellen uit van de tray met 51 gaten en plaats ik de kluitjes in de P9 potjes. Daarna vul ik de zijkanten op met potgrond voor moestuinen met perliet korrels. De kiemblaadjes mogen onder de grond zitten, je mag de aarde opvullen tot 2 cm onder de eerste blaadjes van je tomatenplanten. Zorg wel dat de eerste echte blaadjes net de aarde niet raken. Druk je aarde stevig aan maar niet te hard natuurlijk. Naar goede gewoonte zet ik de P9 potjes in een onderstel waar ik water in giet zodat aarde goed het water kan opzuigen. Het kan zijn dat je planten even van slag zijn maar lang zal dit niet duren.
Terug naar het licht, in april ook iets meer natuurlijk licht
Intussen hebben je jonge planten iets minder behoefte aan warmte. Kamertemperatuur of zelfs iets minder is prima. Maar licht blijft een voorwaarde om goede planten te kweken. Gelukkig heb je nu al iets langere dagen en de zon kruipt dag per dag hoger in de lucht. Dat betekent dat je de planten overdag in de serre of tuinkas kunt zetten. Zolang de omgevingstemperatuur op die plek niet onder de 10-12 graden gaat, kunnen je planten in je serre of tuinkas houden. Ik neem tot 15 april de planten 's avonds binnen en zet ze nog even onder groeilampen, vanaf 15 april neem ik ze enkel nog binnen wanneer er koud weer voorspeld wordt, onder 10 graden is een goede richtlijn. Een groeistop zou heel erg jammer zijn voor je planten.
Voeding voor je jonge tomatenplanten met vloeibare mest
Heb je een goede potgrond voor moestuinen gebruikt dan hoef je in april geen extra voeding meer te geven aan je potgrond. Er zit voldoende voeding in voor de eerste 6 weken. Je hoeft dus tot de maand mei zeker geen extra voeding geven aan je tomatenplanten. Doe je dat wel, dan krijgen je planten gekrulde bladeren, zie later. Heb je gelige bladeren, voeg dan een topje van een mes Magnesium van Eco Style toe bovenaan je potjes en begiet de plantjes bij uitzondering op de aarde. Voeg aan dat water een vierde van de aanbevolen hoeveelheid vloeibare tomatenmest toe. Enkel bij gele bladeren, zeker niet bij opkrullende bladeren want dat betekent dat je plant te veel voeding heeft.
Water geven aan je mini tomatenplanten
Water geven is uiteraard wel nodig. Voel hoe zwaar de potjes zijn om te bepalen of ze nog voldoende water bevatten, op de duur weet je perfect het verschil tussen een te droge en een goed vochtige plant. Geef zeker niet te veel water, dan wordt je plant lui en ontwikkelt ze geen stevig wortelgestel. Zorg er ook voor dat je tomatenplanten niet uitdrogen. Volledige uitdroging betekent weer een groeistop en dat moeten we vermijden. Onder normale omstandigheden is 1 à 2 x per week water geven goed. Is het een extreem warme lente, dan kun je toch om de twee dagen het gewicht van je potjes controleren. Zo voel je of er nog voldoende water is voor je jonge planten. Normaal gezien krijg je nog geen bloemetjes in april. Het is eigenlijk het teken dat je te vroeg geweest bent met zaaien wanneer je in april al bloemetjes hebt.
Waarom zijn vroege bloemetjes niet goed
Ik zal dit in mensentaal proberen uit te leggen.
De groeicyclus van een tomaten plant
Een tomatenplant heeft in de serre een levensduur van 5 maanden. Mei, juni, juli, augustus en september. Alle energie van moeder natuur wordt best zo goed mogelijk verdeeld in die 5 maanden. Ik verklaar me nader. Als hobby kweker maakt je tomatenplant zo een 6 tot 8 trossen tomaten aan in je serre of tuinkas en 4 tot 6 trossen tomaten in de openlucht. Wanneer je in april al 1 tros bloemetjes hebt, betekent dat je in mei al drie trossen hebt met de eerste groene vruchten op de onderste tros. Deze kunnen nog niet rijpen omdat de zon nog niet genoeg kracht heeft.
De rijpingstijd eind juni tot eind augustus
De verticale positie die de zon van eind juni en eind augustus heeft is goed om tomaten af te rijpen. De reden waarom tomaten niet vlot rijpen voor eind juni is dezelfde reden waarom tomaten in september en oktober niet vlot afrijpen. Wil je meer weten over het rijpen van tomaten lees dan zeker ook het artikel Help, mijn tomaten worden niet rood.
Te veel trossen ineens rijpen vraagt te veel energie van je plant
Wanneer je te vroeg begint met je teelt, dan heb je in het begin van de rijpingsperiode eind juni 3 of 4 trossen groene tomaten. In die situatie moet je plant alle energie stoppen in het afrijpen van 3 of 4 trossen tomaten en dat is niet zo goed. Je krijgt zo minder smaak want smaakt ontwikkelt zich tijdens het rijpingsproces. In de twee top rijpingsmaanden heb je best van begin juli de ene rijpende tros na de andere, geen 3 of 4 trossen ineens. Zo kan de energie van de zon en uit je bodem vanaf eind juni verdeeld worden over aanmaak van nieuw blad, nieuwe bloemetjes, het vormen van nieuwe vruchten en het afrijpen van tros tot tros. Mik met je tomatenplanten dus op 1 tros groene tomaten eind juni. Maar als je deze kweekgids volgt komt dat normaal goed.
Tomaten kweken - Mei is de maand van het uitplanten, geleiden en dieven
De jonge tomatenplanten worden stilaan klaar voor de uitplant
In de tekst hier boven las je al dat je best niet te vroeg begint voor een lang seizoen. Ik heb mijn tomaten vroeger ook nog vroeger gezaaid maar dan had ik te veel afrijpende tomaten op hetzelfde moment. En eind augustus is het 'game over' voor je plant, geen nieuwe tomaten meer en dat willen we niet. In mei heb ik liefst planten van 20-30 cm hoog met een donkergroen stevig blad. Heb je opkrullende bladeren, dan hebben je planten stress door te veel voeding of omdat ze het 's nachts te koud hebben. Omdat ze met hun energie geen blijf weten en stress hebben, krullen de bladeren op. Ook planten in een te kleine pot kunnen dit stressverschijnsel vertonen. Verwar dit verschijnsel niet met water tekort, het zal niet helpen om extra water te geven, integendeel. Hou je planten nog steeds ten allen tijd boven de 10 graden. Een temperatuur schok is niet goed voor je jonge plantjes. En dan wordt het midden mei ...
Tomaten uitplanten in je moestuin, eindelijk na al die weken verzorging binnen
Wanneer de Ijsheiligen het land uit zijn (half mei), zal het normaal niet meer vriezen. Maar hou voor alle zekerheid toch het weerbericht voor jouw streek in het oog. Tomatenplanten kunnen absoluut niet tegen de vorst. Als je wilt je tomaten kweken in openlucht, is het extra belangrijk om het weerbericht aandacht in de gaten te houden.Ik gebruik hier voor deze site. Je kunt er een 14-daagse voorspelling opvragen. Deze is niet altijd accuraat maar geeft wel een richting aan van waar het met het weer heen gaat. Maak de grond waar je gaat planten over al los en verspreid je tomaten mestkorrels over het ganse oppervlak. De wortels van tomatenplanten groeien niet alleen in de diepte maar ook zijwaarts op zoek naar water en voeding. Geef dus niet enkel voeding en water bij de voet van de plant, maar op het volledige oppervlak.
Tomaten kweken - Het plantgat dieper dan je aardekluit
Vroeger maakte ik steeds plantgaten met een diepte van de potten waarin mijn plantjes zaten. Nu maak ik het gaat 2 tot 3 keer dieper en breder. Niet dat ik het plantje nu dieper plant als vroeger maar ik bewerk en voed de aarde veel dieper dan mijn plantdiepte. Zo is de grond rondom de kluit die je uitplant de eerste grond waarmee de wortels van de plant mee in contact komen. Is dat een gecompacteerde arme grond dan krijgt je plant het gevoel dat ze veel te kleine schoenen aan heeft. Zo kun je het beste vergelijken. Plant je plant zo diep dat de onderste blaadjes net de grond niet raken.
Tomaten kweken - Het plantgat, hoe ga ik te werk ?
Mijn P9 potten zijn 9 cm op 9 cm en 10 cm diep. Ik maak een gat in mijn moestuin grond van 20 op 20 cm en 25 cm diep. Ik neem hiervoor geen meetlat, het blote oog is goed genoeg, het komt ook op geen centimeter. Ik vul het gat weer op met 50% van de tuingrond die ik uitschepte en 50% geteerde compost. Ik werk ook in laagjes en meng dan met mijn handen om de 2 à 4 laagjes zodat de grond goed gemengd is en de structuur optimaal. In het plantgat voeg ik ook in totaal twee handen vol tomaten mestkorrels, die gooi ik ook tussen de laagjes door in het grote plantgat. In compost zit niet per sé veel voeding, compost voeg ik toe voor de goede bodemstructuur en de mineralen die er inzitten. Wanneer het plantgat weer opgevuld is, dan maak ik met een bloembollen planter of een schopje een gat in de mix van tuinaarde, compost en tomaten mestkorrels dat groot genoeg is voor de aardekluit van mijn plantje. De planten hebben nu alle componenten rondom zich om heel productief te worden. Probeer een groter plantgat, iets meer werk maar je krijgt zo veel meer tomaten voor je inspanning.
Zet de planten niet te dicht bij elkaar, maar respecteer de plantafstand. Zelf hou ik voor tomaten in openlucht . Hoe dichter je ze op elkaar plant, hoe sneller ze schimmels zullen krijgen omdat ze niet snel genoeg kunnen opdrogen.
Tomaten uitplanten - compacte planten versus gestrekte planten
Heb je compacte planten waarbij de bladeren dicht bij elkaar staan, plant deze dan uit zoals hierboven beschreven. Je kunt ze planten tot aan de eerste echte bladeren. Ik zou de aarde nog iets dieper bewerken dan op de afbeelding.
Heb je gestrekte planten die bijvoorbeeld niet genoeg licht kregen en er zelf naar op zoek zijn gegaan. Of heb je planten die heel dicht bij elkaar gestaan hebben, dan moet je die niet weggooien, je kunt ze perfect laten verder groeien tot volwaardige planten. Maak ik dat geval in plaats van een plantgat, een plantgeul en plant de tomatenplant op haar kant. Verwijder de onderste bladeren en laat de plant boven de grond komen aan de tweede echte bladeren. Kweek ze verder op als een gewone plant.
Tomaten kweken - tomaten opbinden om meer te oogsten per vierkante meter
In de natuur staan geen tomatenspiralen. Ook komen er geen touwen uit de hemel waaraan je je tomaten kunt geleiden. Je zou ook perfect je tomaten over de grond kunnen laten kruipen. Maar omdat schimmels een grote uitdaging zijn en je ook meer planten kunt kweken als je in de hoogte werkt, ondersteunen we de tomatenplanten. Breng de steun aan bij de uitplant, zo moet je de wortels van de planten niet beschadigen later. Loop wekelijks door je tomatenbedden en geef de planten steun. Als je tomaten buiten in openlucht wilt kweken kan je werken met tomatenspiralen waarbij je de planten in wijzerzin doorheen het spiraal geleid. Dat is een goede me
