Hoe je zelfgekweekte groenten en fruit goed bewaart zodat je er ook in de winter kan van smullen
Je hebt nu prachtige verse groenten uit je tuin hebt gekweekt en geoogst, maar hoe ga je ze bewaren? Vroeger was het gemakkelijk: in de kelder. Maar tegenwoordig heeft niet iedereen een kelder. Hier zijn andere manieren om je oogst op te slaan zodat je zelfgekweekte groenten en fruit klaar zijn om de wintermaanden door te komen.
In de tijd van overgrootmoeder hadden de meeste huizen een kelder of een koelruimte ergens in huis. De moderne huizen van tegenwoordig hebben die functie niet. Dus hoe bewaar je gewassen zoals pompoen, bieten, wortels, uien, zoete aardappelen en kool, die traditioneel in een kelder werden bewaard?
Alternatieven voor een kelder
- Is er een kamer in je huis die onder de 15°C maar boven het vriespunt blijft?
- Heb je een kast aan een buitenmuur?
- Kun je de koelste hoek van de kelder of zolder afsluiten?
- Heb je een onverwarmde gang?
- Heb je al nagedacht over het gebruik van een koeltas of een schone metalen vuilnisbak met isolatie (bv stro) in een onverwarmde garage of schuur?
Verschillende groenten bewaren
Verschillende soorten fruit en groenten hebben verschillende temperaturen en vochtigheidsniveaus nodig om goed te kunnen worden bewaard. Er zijn vier basisgroepen:
Groep 1: Koud en vochtig
Deze wortelgewassen hebben het graag koud, 0 tot 4,5°C, en hebben zeer vochtige omstandigheden nodig (90% vochtigheid). Ze kunnen opgeslagen worden in een kelder of misschien een garage, maar dan moeten ze bedekt worden met een laag verpakkingsmateriaal zoals zand of veenmos. Dit materiaal moet dan vochtig gehouden worden (niet nat!). Je kunt een spuitfles gebruiken om vocht toe te voegen als dat nodig is.
- Oogst wortelgewassen voordat de temperatuur onder de -4°C zakt, borstel losse aarde af (niet wassen), knip de toppen tot 1 cm af en laat de wortels intact.
- Bewaar bieten, wortelen, rapen, radijs en koolraap in vochtig zand of zaagsel zodat ze elkaar niet raken.
- Bleekselderij blijft het best als het bij de wortels omhoog wordt getrokken en rechtop met de wortels in vochtig zand wordt bewaard.
Groep 2: Koud en droog
Koud maar droger, 0 tot 4,5°C en 60 tot 70% vochtigheid.
- Appels, peren, kool, spruitjes en aardappelen kunnen op dezelfde plek worden bewaard als wortelgroenten, zolang ze maar extra luchtcirculatie krijgen om ze droger te houden.
- Voor appels en peren: Veel tuiniers raden aan om elke vrucht in krantenpapier te wikkelen zodat ze langer houdbaar blijven en rot zich niet kan verspreiden.
- Kool en spruitjes kunnen worden gerooid en opnieuw worden geplant in een emmer of zak met vochtige grond.
- Aardappelen hebben duisternis en een plek dichter bij 4,5°C nodig.
- Bewaar de appels in hun eigen bak, want ze geven ethyleengas af en absorberen ook sterke smaken zoals kool.
Groep 3: Koel en droog
Koel, 0° tot 10°C, en droog (minder dan 60% vochtigheid).
- Uien, knoflook en sjalotten bewaren het best in een droge, onverwarmde kamer of kast.
- Voordat je ze bewaart, droog je ze ongeveer twee weken op een luchtige plek voordat je ze vlecht of ophangt in gaaszakken.
- Ze kunnen ook worden bewaard in ondiepe dozen of manden van niet meer dan twee lagen diep. Veenmanskisten zijn hier ideaal voor.
Groep 4: Iets warmer en droog
Iets warmer, 10 tot 15°C, en droog (60% vochtigheid).
- Zoete aardappelen, pompoenen en winterpompoenen hebben iets warmere omstandigheden nodig om hun textuur te behouden. Ze kunnen dus worden bewaard in een droge kelder of kast in huis, onder kamertemperatuur.
- pompoenen en zoete aardappelen moeten worden gepekeld voordat ze worden bewaard. Laat bij pompoen de stengels intact en laat ze twee weken gecured (=afgehard) om de schil te drogen en te harden voordat je ze bewaart. Zoete aardappelen moeten 5-10 dagen bij een hoge temperatuur (minstens 21°C) worden gecured voordat ze worden bewaard en laat ze tijdens het bewaren niet onder de 10°C komen.
- Beide zullen langer houdbaar zijn als ze niet te veel opgestapeld zijn en een goede luchtcirculatie hebben.
Andere opties om je oogst te bewaren
- Koelkast: Bewaren in de koelkast is een prima optie voor producten die koud en vochtig of koud en droog moeten zijn. Bekijk ons artikel over het vers houden van producten om te leren welke groenten en fruit je het beste in de koelkast kunt bewaren en welke je beter ergens anders kunt bewaren.
- In de grond laten staan: Totdat de grond bevriest, kun je gewassen zoals bieten, wortelen, rapen, aardappelen en radijs gewoon in hun eigen moestuinbed bewaren. Bedek ze met een flinke hoeveelheid hooi of stro. Ze kunnen dan worden uitgegraven als dat nodig is of tot de grond bevriest. Zoete aardappel oogst je trouwens best net voor de eerste vorst, de knollen dikken pas als de dagen kort zijn. Sommige groenten kan je ook oogsten tijdens de winter zoals: spruiten, pastinaak, wortel, boerenkool, veldsla en prei.
- Verleng het seizoen: Gebruik koude kassen, vliesdoek of je tuinhuis/serre om je groenten nog minstens een paar weken langer te laten groeien.
- Kuil je groenten in: In plaats van een kelder te gebruiken kan je ook je groenten ingraven in gaten in de harde grond. Gebruik dit om kool, aardappelen en andere wortelgroenten in te bewaren. Maak een diepe kuil, bedek de rand met karton en een dikke laag stro. Plaats hier je groenten in. Dek opnieuw af met stro en vervolgens aarde om de vorst buiten te houden. Bedek vervolgens met meer stro (en duid eventueel aan waar je kuil zich bevindt zodat je je groenten nog gemakkelijk terugvindt :) )
Controleer regelmatig je oogst
Controleer regelmatig je oogst om te kijken of het bewaren goed verloopt.
Je kunt je voorraad groenten niet zomaar oogsten, bewaren en vergeten. Controleer je opgeslagen producten regelmatig en verwijder alles dat begint te bederven. Als je dat niet doet, zal de rot zich verspreiden naar de rest. Ik had dit jaar maïskolven bewaard in de koelkast. Uit het oog verloren en pas toen ik de doos zag staan was het kwaad al geschied: mijn volledige oogst zoete maïskolven beschimmeld. Zo jammer!
Overweeg inmaken of wecken
We schreven een complete inmaakgids om meer uit je moestuin te halen. Bekijk onze gidsen voor groenten inmaken, invriezen en augurken inmaken op onze website. Ook vind je daar gratis gewasfiches met tips voor oogsten en bewaren.
Zo zorg je ervoor dat je ook in de winter kunt genieten van je eigen gekweekte groenten en fruit!
Gratis online gewasfiches
Op onze website vind je een overzicht met info rond zaaien, planten, oogsten en bewaren per gewas. Bekijk de gratis gewasfiches hier.
