Uien kweken - Mijn 4 favoriete teelten en 3 teelwijzen om uien te zaaien en planten

Uien zijn een van de meest veelzijdige groenten in de keuken. Ze zijn er in verschillende soorten, zoals gele, rode en witte uien. Daarnaast behoort de sjalot als verwante soort tot de lookfamilie; sjalotten worden vaak geteeld vanwege hun aromatische en milde smaak.

ien zijn misschien wel de meest veelzijdige groente die je zelf kunt telen in je moestuin. Het grote voordeel van uien kweken is dat je ze bijna het hele jaar door kunt gebruiken in de keuken: rauw in een salade, gestoofd in een stoofpotje of als smaakmaker in soepen en sauzen. Daarnaast zijn uien ook nog eens erg gezond. Ze bevatten weinig calorieën, maar zitten boordevol vitamine B en C, en belangrijke mineralen. Door zelf uien te kweken, weet je precies wat je eet en kun je genieten van verse, smaakvolle uien uit eigen tuin.

Er zijn verschillende soorten uien, zoals zilveruitjes, grote gele uien en rode uien, en er is veel variatie in rassen en gebruiksmogelijkheden. Van mild tot doordringend, kleine zilveruitjes tot dikke bewaaruien. Moestuiniers krijgen drie opties voor uien kweken. Via pootuitjes, voor gezaaide uitjes en rechtstreeks zaaien in volle grond. Ik kweek ze zelfs op alle drie de manieren want … je kunt nooit uien genoeg hebben.

Een goede start begint bij de juiste standplaats en bodem. Uien houden van een warme, zonnige plek waar ze volop zonlicht krijgen. Ze hebben minimaal 5 tot 6 uur zonlicht per dag nodig om goed te groeien. De bodem moet los en humusrijk zijn, zodat de wortels zich goed kunnen ontwikkelen. Zorg ervoor dat de grond goed vochtig blijft, maar voorkom dat het te nat wordt, want dat kan leiden tot rotting. Uitdroging is net zo funest: een te droge bodem zorgt ervoor dat de uien niet goed groeien.

Houd ook rekening met de buurt van je uien: plant ze bij voorkeur naast wortelgewassen zoals wortels of pastinaak.

Door slim te kiezen voor de juiste standplaats en rekening te houden met de buurt, geef je je uien de beste kans op een gezonde groei.

Tijdens koude periodes kun je uien extra beschermen door ze met stro of vliesdoek warm te houden, zodat ze niet beschadigd raken door vorst.

Wie jaar na jaar mooie, gezonde uien wil telen, doet er goed aan om wisselteelt toe te passen. Door uien niet elk jaar op dezelfde plek te zetten, maar ze af te wisselen met andere wortelgewassen zoals wortelen of pastinaak, verklein je de kans op aantasting door aaltjes en schimmels aanzienlijk. Aaltjes kunnen de wortels van uien aantasten, waardoor de groei stagneert en de oogst tegenvalt. Door rekening te houden met een goede rotatie in je moestuin, geef je ziekten en plagen minder kans om zich op te bouwen in de bodem.

In mei kun je je uien een extra boost geven door een kaliumrijke meststof toe te voegen. Kalium stimuleert de bolvorming en zorgt ervoor dat je uien stevig en gezond worden. Let er wel op dat je niet te veel mest gebruikt, want een teveel kan juist weer problemen veroorzaken. Door deze verzorgingstips te volgen en goed rekening te houden met wisselteelt, standplaats en vocht, kun je jaar na jaar genieten van een gezonde en duurzame uienteelt in je eigen tuin.

Voor je uien kweek moet je toch even nadenken wanneer je welke uien wilt. In de lente eten we bijvoorbeeld veel meer slaatjes dan soep. Dus stengelui zal hier interessanter zijn dan dikke bewaaruien die met hun sterke smaak een grote kom soep kunnen op smaak brengen. Voor ik het heb over de manieren waarop je uien kunt kweken overloop ik chronologisch welke 4 teelten uien ik wil gedurende het jaar :

• Zaaien van uien: Dit is een traditionele methode waarbij je uienzaad direct in de grond zaait. Bij zaaien duurt het meestal twee jaar voordat je een ui kunt oogsten.
• Plantuien planten: Plantuien planten is een eenvoudige en snelle methode om grote uien te kweken, omdat je kleine uitjes direct in de grond zet en ze snel uitgroeien tot volgroeide uien. Plantuien kunnen in hetzelfde jaar worden geoogst, terwijl zaaien een jaar geduld vereist.
• Winteruien: Deze worden in het najaar geplant en zijn vroeg in het voorjaar oogstbaar.
• Stengelui: Speciaal geteeld voor het jonge, groene loof dat in salades gebruikt wordt.

Vroege Stengelui voor slaatjes, garnering van soepjes, voor bij de eerste erwtjes en om al mijn gerechten op smaak te brengen. Vanaf mei gebruiken we elke dag wel die stengeluien. 10 februari : Ik zaai 6 tot 8 stengeluizaden in een tray met gaten van 4 tot 4,5 cm die ik binnenshuis onder groeilampen houd. Ik plant eind maart de modules uit in mijn tunnel. Ik wil snel Stengelui en dus forceer ik ze binnen met groeilicht. Je kan hetzelfde ook perfect doen in een tuinkas of serre maar dan duurt het iets langer. 

30 maart, ik start mijn teelt met zomeruipootgoed. Omdat ik stengelui vroeg kan gebruiken in de keuken, neem ik mijn tijd voor mijn teelt ‘zomer plantuien’. Zonder die Stengeluien zou ik de uitjes ook in en trays laten wortelen om wat tijd te winnen. Gezien ik Stengeluien heb onder folie of glas en ik ook nog ‘Winter pootgoed’ in mijn serre staan heb (die er uit gaan voor de pepers en paprika’s eind mei), neem ik voor deze teelt alle tijd. Ik poot ze dus eind maart, begin april en breng meteen een insectengaas aan, het grofste gaas van 90 gram / m² is ideaal. Eind mei geef ik nog wat extra potas aan, kalium geeft extra dikke, gezonde en smaakvolle knollen. De zomeruien zijn meestal rond half juli zover dat ze geoogst kunnen worden, wanneer het loof begint te hangen en geel wordt. Na de oogst moeten de uien meestal enkele dagen tot weken drogen voordat ze geschikt zijn voor opslag. Deze bewaren tot februari maart als je ze goed bewaart.

30 maart : Als ik mijn pootuien zaai, dan ga ik ook mijn zaaiuien zaaien in volle grond. Ik ga met een cultivator mijn aarde zo een 15 cm diep losmaken en strooi een handje universele biologische mestkorrels en een handje potas uit en maak met een tuinhak een gleuf van een paar cm diep. Ik wil deze voor de helft op met zaai-en stekgrond (ik gebruik kokosgrond hiervoor, lekker fijn). Ik zaai een rijtje uizaden en dek weer af met een cm zaai- en stekgrond. Die kokosgrond zorgt voor een goede, luchtige, vochtvasthoudende grond om in te kiemen. Eens gekiemd breng ik insectengaas aan. 

 Hier zie je een filmpje over hoe ik mijn zomer zaaiuien kweek

20 oktober : Winter pootuien onder glas zijn ideaal als je in het vroege voorjaar al wilt genieten van verse uien uit eigen tuin. Door deze uien in het najaar te planten op een warme, lichte plek – bijvoorbeeld in een serre of tuinkast – geef je ze een voorsprong. Zorg ervoor dat de grond goed vochtig blijft, maar niet te nat, om rotting te voorkomen. In het tweede jaar kan er bij winteruien een bloemstengel verschijnen; dit is een teken dat de ui klaar is om te bloeien en zaden te vormen. In mei, wanneer de kans op vorst voorbij is, kun je de uien uitplanten in de volle grond. Daar groeien ze verder uit tot stevige, smaakvolle uien die je al vroeg in het seizoen kunt oogsten. Zo heb je een mooie voorsprong op de rest van het uienseizoen en kun je langer genieten van je eigen oogst.

pootuitjes  zijn kleine uitjes die uit zaad gekweekt worden en die dan in een vroeg stadium in slaap gebracht worden door afkoeling. Zodra we de kleine plantjes uitplanten in de moestuin, gaan ze verder met hun groeiproces.

Je plant ze met het puntje net boven de grond zo een 10 - 15 cm uit elkaar naargelang van de grootte van de volwassen uien. Je kunt ze ook op de helft van de afstand planten en de helft in een vroegrijp stadium oogsten als Stengelui. Laat 30 cm tussen de rijen. Pootuitjes planten is de makkelijkste manier om veel uien te kweken die heel goed bewaren. 

Een nadeel van deze teelwijze is het beperkter aantal soorten. uizaden komen in veel veel soorten, kleuren, maten en gewichten. Maar voor de doorsnee sterke ui voor soep, stoofpotjes en andere dagdagelijkse keukengerechten kweek ik pootuitjes op.

Je kunt bundeltjes zaai ui zelf voorzaaien in trays met gaten met diameter 4 tot 4,5 cm. Je hebt in huis best wat groeilampen want zonder voldoende licht gaan uien niet groeien. Start eind februari - begin maart in huis en zaai in iedere module 4 zaadjes ongeveer 1,5 cm uit elkaar, zo kun je ze makkelijk uit elkaar halen om uit te planten. Ik gebruik in de tray de onderste helft met potgrond voor moestuin en daarboven nog eens de helft zaai en stekgrond. Ik hou ze in mijn propagator goed vochtig maar ook op een warme vensterbank met cellofaan over je trays of potten om uitdroging te vermijden, kiemen de zaadjes goed. Eens gekiemd moet je de uienkoeler plaatsen (15°C is prima) en moeten ze maximum licht hebben. Misschien heb je een op het zuiden gerichte vensterbank en heb je geluk dat het zonnig is. Ik gebruik groeilampen, die schijnen altijd als ik dat wil.

Deze Ailsa Craig kan tot 1 kilo wegen Indien nodig verspeen ik de uien nog eens in een P7 potje. In de eerste helft van april plant ik de plantjes individueel uit. Ik maak de wortels van de plantjes los en plant ze 10 tot 15 cm uit elkaar uit en hou 30 cm tussen de rijen. Je uien zullen een mooie voorsprong hebben op de uizaden die rechtstreeks ook rond die periode in de grond gezaaid worden.De grond is best 15 cm diep losgemaakt met een cultivator. Werk op dat moment ook wat compost, een handje universele mestkorrels en een handje Tuinkali per m2 in in de bodem. Geef in het begin goed water en houd de planten onkruidvrij. 4 weken voor de verwachte oogstdatum kun je nog eens een handje Tuinkalirond de planten strooien voor dikke, lekkere uien.Deze techniek is eigenlijk dezelfde voor de Stengelui maar met dat verschil dat ik in de tray 6 tot 8 zaden centraal zaai om dan later de plugjes in 1 kluitje uit te planten. Ik maak ze niet los zoals hierboven beschreven.

Voor dikke uien om te bewaren kweek je eenvoudigst met pootgoed maar het kan ook door rechtstreeks te zaaien. Meestal zaaien we wel Stengelui voor in rijtjes om dan uit te dunnen op 5 tot 10 cm en 30-40 cm tussen de rijen. Ik bewerkt half april mijn grond 15 cm diep en werk wat compost en een handje universele mestkorrels en een handje Tuinkali per m² in in de grond. Met een tuinhak maak ik om de 30 tot 40 cm een gleuf van een paar cm diep. Ik vul de gleuf met kokosgrond tot op 1 cm van de rand, je kunt ook zaai- en stekgrond of turfbasis gebruiken. Ik zaai mijn uizaden op de kokosgrond en vul de gleuf nog volledig met een extra centimeter kokosgrond. Gebruik verse uizaden, de zaden verliezen vrij snel hun kiemkracht. Met een na het kiemen, breng je best een insectengaas aan, zo bescherm je je gewassen tegen de uivlieg die zijn eitjes aan de voet van je uien wil leggen. Uit die eitjes komen witte larven en wat die willen is hetzelfde al wat jij wil ... je uien opeten. Dun je jong uitplantjes uit op 10 tot 20 cm. Het spreekt voor zich dat een Ailsa Craig die tot een kilo kan wegen op 20 cm afstand uitgedund wordt en een zilveruitje op 5 cm. Je moet hier een beetje de logica van de variëteit volgen die je kiest. En dan 4 weken voor de verwachte oogst geef je je uiplanten nog een handje Potas, in die fase worden de uien dikker en kalium helpt hier heel erg bij.

Op ons Youtube kanaal: @plukkers_com vind je een kweekvideo uit 2017 'Uien kweken van zaaien tot oogsten'

Ziezo, dit is bijna alles wat ik weet over uien kweken. Hopelijk kiezen jullie ook een teelt en een bijhorende teelwijze en kweken jullie jullie eigen uien. Wil je deze site steunen, dan kun je overwegen om je moestuinspullen aan te schaffen in onze webwinkel. 

Tom