Inhoudstafel:
Een zuurdesem starter voeden en bewaren. Het maken van zuurdesembrood begint bij een sterke, actieve desemstarter. Dit is de basis van het brood dat zorgt voor die heerlijke smaak en luchtige textuur. Het gebruik van biologische tarwebloem als ingrediënt komt de kwaliteit en smaak van de desemstarter ten goede. Maar hoe onderhoud je zo'n desemstarter goed? In deze blog leg ik uit hoe je je desemstarter voedt en bewaart, of je nu bijna dagelijks bakt of slechts af en toe, en hoe je kunt controleren of je starter actief genoeg is voor gebruik. Je starter voeden is essentieel om de bacteriën actief te houden, zodat de wilde gisten en bacteriën in de desem gassen kunnen produceren en je starter krachtig blijft.
Mocht je nog geen desem hebben gemaakt lees dan eerst onze blog: Zuurdesem starter maken : maak het zelf
Wat is een desemstarter en waarom is voeding belangrijk?
Een desemstarter is een mix van water en bloem die natuurlijke gisten en bacteriën bevat. Deze micro-organismen fermenteren het deeg, waardoor het rijst en een complexe, lichtzure smaak krijgt. Om je desemstarter levend en actief te houden, moet je hem regelmatig voeden. Dit betekent dat je water en bloem toevoegt om de micro-organismen te voorzien van de suikers die ze nodig hebben om te groeien.
Je kunt verschillende soorten meel gebruiken, zoals roggebloem, volkorenmeel of biologische tarwebloem, om je desemstarter te onderhouden. Afhankelijk van het type meel dat je gebruikt, kun je je desemstarter op verschillende manieren onderhouden, wat invloed heeft op de activiteit en smaak. Het is belangrijk dat je starter goed gevoed blijft, zodat de gist en bacteriën actief en krachtig blijven.
Zuurdesem starter voeden en bewaren: verhoudingen en timing
Veel mensen voeden hun starter in de verhouding 1:1:1. Dit betekent dat je een deel starter, een deel water, en een deel bloem toevoegt (bijvoorbeeld 50 gram desemstarter, 50 gram water, en 50 gram bloem). Het nadeel hiervan is dat je starter vaak al na een paar uur op zijn hoogste punt zit en daarna weer inzakt. Dit kan onhandig zijn als je na die paar uur geen tijd hebt om direct met je deeg aan de slag te gaan.
Mijn voorkeur? De 1:2:2 verhouding. Hierbij voeg je twee delen water en twee delen bloem toe aan één deel starter (bijvoorbeeld 50 gram starter, 100 gram water en 100 gram bloem). Door deze verhoudingen te gebruiken, geef je de gisten en bacteriën meer voeding, wat betekent dat je starter langer nodig heeft om te pieken. Dit is ideaal als je bijvoorbeeld 's avonds voedt en 's ochtends wilt beginnen met een deeg te maken.
Praktijkvoorbeeld:
- Voed je starter 's avonds voordat je naar bed gaat in de verhouding 1:2:2. bijvoorbeeld met 50 gram desem, 100 gram roggebloem en 100 ml water.
- De volgende ochtend is je desemstarter op zijn hoogste punt of net aan het zakken, klaar om gebruikt te worden voor het deeg.
Bekijk hier al onze broodbak spullen
Hoe vaak moet je je desemstarter voeden en hoe bewaar je hem?
Hoe je je desemstarter bewaart, hangt af van hoe vaak je bakt.
Als je niet dagelijks bakt, is het handig om je desemstarter in de koelkast te bewaren. Door de starter in de koelkast te zetten, vertraag je de fermentatie en blijft je desemstarter langer goed. Het regelmatig voeden terwijl je de starter in de koelkast bewaart, zorgt ervoor dat hij gezond blijft.
Wanneer je de desemstarter weer wilt gebruiken, haal je hem uit de koelkast en laat je hem eerst een tijdje op kamertemperatuur staan voordat je hem voedt of verwerkt. Dit helpt de gistcellen om weer actief te worden.
Het is belangrijk om de hele starter goed te voeden, zodat hij krachtig blijft. Na het bakken kun je het overgebleven deel van de starter opnieuw voeden en bewaren voor de volgende keer. Zo zorg je ervoor dat je altijd een actieve en gezonde desemstarter hebt.
Als je bijna dagelijks bakt
Houd je starter op kamertemperatuur en voed hem steeds wanneer je hem wil gaan gebruiken. Voordat je daadwerkelijk gaat bakken, is het belangrijk om de hele starter opnieuw te voeden zodat deze weer actief wordt. Dit zorgt ervoor dat je starter altijd actief is en klaar om te gebruiken wanneer je de starter gaat gebruiken voor het bakken. Gebruik de 1:2:2 verhouding voor een langere piektijd of 1:1:1 als je snel aan de slag wilt.
Als je slechts één keer per week bakt
Bewaar je starter in de koelkast. Koeling vertraagt de activiteit van de micro-organismen, waardoor je de starter slechts één keer per week hoeft te voeden. Haal de starter een dag voordat je wilt bakken uit de koelkast, voed hem (bijvoorbeeld in de 1:2:2 verhouding), en laat hem op kamertemperatuur komen. Zodra hij actief en bubbelend is, kun je hem gebruiken voor je deeg.
Zuurdesemstarter bewaren in de koelkast
Bakken we niet elke dag, dan geven we onze zuurdesem starter een rustig plekje in de koelkast - een slimme zet! Door onze starter in de koelkast te zetten, laten we de kleine werkertjes zoals wilde gisten en melkzuurbacteriën langzaam aan doen. Zo hoeven we onze starter minder vaak te voeden en blijft hij toch in topconditie. We gebruiken bij het voeden van onze koelkast-starter de gouden verhouding 1:1:1: één deel starter, één deel water en één deel bloem. Zo geven we de kleine organismen precies genoeg voeding om gezond en krachtig te blijven, zonder dat onze starter te gretig groeit.
We controleren onze starter regelmatig, ook als hij lekker koel staat te rusten. We kijken of er geen rare geurtjes ontstaan en houden onze ogen open voor ongewenste schimmel. We voeden onze starter minimaal eens per week, zodat de kleine werkertjes actief blijven en onze starter niet lui wordt. Halen we de starter uit de koelkast omdat we weer gaan bakken, dan laten we hem op kamertemperatuur komen en geven hem een verse, voedzame maaltijd. Zo zorgen we ervoor dat onze starter krachtig genoeg is om ons volgende brood prachtig te laten rijzen.
Is je starter actief genoeg? Doe de float test!
Een handige manier om te controleren of je desemstarter actief genoeg is om te gebruiken, is door de float test te doen. Dit is een simpele test die je vertelt of je starter voldoende gas heeft geproduceerd en klaar is voor actie. Bij het mengen van je desemstarter kun je het beste een houten spatel gebruiken om alles goed te mengen en zuurstof toe te voegen.
Zo doe je de float test:
- Neem een klein beetje van je desemstarter (ongeveer een theelepel) en doe dit in een glas water.
- Als het stukje starter blijft drijven, is je desemstarter klaar voor gebruik. Na een geslaagde float test ben je klaar om je eerste brood te bakken.
- Zinkt het naar de bodem? Dan is je starter nog niet actief genoeg en heeft hij meer tijd nodig om te rijzen of moet je hem nogmaals voeden.

Extra tips voor het onderhouden van je desemstarter
- Voorkom verwaarlozing: Ook als je niet vaak bakt, moet je je starter af en toe voeden om hem in leven te houden, zelfs als hij in de koelkast staat. Dit kan eens per week of zelfs om de twee weken zijn als je hem goed koud houdt.
- Gebruik water op kamertemperatuur: Zorg ervoor dat het water dat je gebruikt om je starter te voeden niet te koud is, anders vertraag je de fermentatie. Water op kamertemperatuur werkt het beste.
- Wil je je desemstarter langer bewaren zonder te voeden? Je kunt de starter lucht drogen door hem dun uit te smeren op bakpapier en aan de lucht te laten drogen tot hij bros is. Eenmaal droog kun je de stukken verpulveren en in een luchtdichte container bewaren; zo blijft de starter maandenlang goed. Om hem te herstellen, week je de gedroogde stukjes in water en voed je ze opnieuw.
- Door je starter te drogen of in te vriezen, breng je de micro-organismen in een soort slaapstand. Dit is ideaal voor langdurige opslag; na ontdooien of opnieuw hydrateren kun je de starter weer activeren.
Oftewel
Het verzorgen van je desemstarter vereist geduld en regelmaat, maar als je eenmaal de juiste balans hebt gevonden, levert het je fantastisch zuurdesembrood op. Door je starter te drogen of in te vriezen, breng je de micro-organismen in een soort slaapstand. Dit is ideaal voor langdurige opslag; na ontdooien of opnieuw hydrateren kun je de starter weer activeren. Door te spelen met de verhoudingen waarin je voedt, zoals de 1:2:2 verhouding, kun je je starter zo beheren dat hij op het perfecte moment actief is om te gebruiken. Vergeet ook niet de float test te doen om te checken of je desemstarter op zijn piek zit.
Als je langere tijd niet bakt, kun je zuurdesem bewaren in de koelkast; zo blijft je starter in goede conditie en hoef je hem minder vaak te voeden. Ga je op vakantie, dan kun je de starter extra voeden en in de koelkast zetten, zodat hij het overleeft tot je terug bent. Wanneer je van vakantie gaat of terugkomt, kun je de starter eenvoudig weer activeren door hem een paar keer te verversen.
Veelgestelde vragen over een zuurdesemstarter voeden en bewaren
1. Hoe bewaar je een zuurdesemstarter het best?
Je kunt een zuurdesemstarter bewaren op kamertemperatuur of in de koelkast, afhankelijk van hoe vaak je bakt. Als je dagelijks bakt, laat je de starter op het aanrecht staan en voed je hem dagelijks. Bak je minder vaak? Bewaar de starter dan in de koelkast en voed hem één keer per week.
2. Hoe vaak moet je een zuurdesemstarter voeden?
Een zuurdesemstarter op kamertemperatuur voed je elke dag. Bewaar je hem in de koelkast? Dan volstaat één voeding per week. Haal de starter uit de koelkast, laat hem op kamertemperatuur komen, voed hem, en zet hem na een paar uur terug.
3. Hoe voed je een zuurdesemstarter op de juiste manier?
Voed je zuurdesemstarter met gelijke delen bloem en water, bijvoorbeeld 50 gram bloem en 50 gram water per 50 gram starter. Gebruik schoon water en bij voorkeur biologische tarwebloem of roggebloem. Roer goed door en laat op kamertemperatuur rijzen.
4. Hoe weet je of je zuurdesemstarter nog actief is?
Een actieve starter verdubbelt in omvang binnen 4 tot 8 uur na het voeden, vormt belletjes en ruikt licht zurig. Test hem eventueel met een drijftest: doe een lepel starter in een glas water. Als hij blijft drijven, is hij klaar voor gebruik.
5. Wat doe je als je zuurdesemstarter slap of slecht ruikt?
Als je starter zuur, alcoholisch of muf ruikt, is hij waarschijnlijk te lang niet gevoed. Gooi het bovenste laagje weg, houd een klein deel over en voed hem meerdere keren in een paar dagen tijd. Meestal herstelt de starter zich vanzelf.
6. Kun je een zuurdesemstarter invriezen of drogen voor later gebruik?
Ja, je kunt een zuurdesemstarter invriezen of drogen om hem langer te bewaren. Voor invriezen: voed de starter, laat hem actief worden, en vries een deel in. Voor drogen: smeer de starter dun uit op bakpapier, laat drogen en bewaar de vlokken luchtdicht.