Knoflook Kweken: Jouw Complete Gids voor Succesvolle Oogst

Knoflook kweken staat bij mij jaarlijks steevast op het moestuinprogramma. In oktober ga ik van start om de vroege zomer daarop heerlijke knoflook bollen te oogsten. Knoflook plant je het best in het najaar, in oktober of november. Je kunt ook perfect je knoflook in februari uitplanten maar ik vind dat de najaarsteelt veel voordelen heeft.  Later hierover meer. 

Knoflook doordringt je gerechten met een heerlijke smaak en is heel goed voor je lichaam. De meeste knoflook in de supermarkt komt uit het buitenland, zoals Spanje of China, terwijl zelf knoflook kweken in je eigen tuin in Nederland of België heel goed mogelijk is. Er is in de supermarkt ook weinig keuze als het om knoflookrassen gaat, waardoor je veel variatie mist. Verse knoflook kweken heeft dus niets dan voordelen. Knoflook is echt een favoriet onder moestuiniers vanwege de smaak en veelzijdigheid. 

Knoflook kweken in je eigen tuin is niet alleen leuk, maar ook verrassend eenvoudig. Met een paar tenen knoflook en wat aandacht voor de juiste afstand en verzorging, kun je al snel genieten van je eigen oogst. In het voorjaar, zodra het weer warmer wordt, zullen de knoflookplanten zich snel ontwikkelen. Of je nu een doorgewinterde moestuinier bent of net begint, knoflook past in elk vak van de moestuin en vraagt weinig werk. Het mooie is dat je met zelf geteelde knoflook altijd een voorraad in huis hebt voor je favoriete gerechten, van een snelle roerbak tot een zacht gepofte bol uit de oven. In dit artikel vind je een overzicht van alles wat je moet weten: van het kiezen van het meest geschikte ras tot het planten, verzorgen en oogsten van knoflook. Zo kom je stap voor stap tot een succesvolle teelt en kun je het hele jaar door genieten van de typische smaak van verse knoflook uit eigen tuin.

Hieronder vind je een gids om zelf je knoflook te kweken.

Een van de makkelijkste knolgewassen om te kweken in de moestuin is knoflook. Knoflook is winterhard en heeft weinig last van insecten en plagen. Vroeg in de zomer zal je beloond worden met massa's heerlijke bollen knoflook. Eenmaal de knoflookbollen mooi droog zijn, kan je deze de komende zes maand tot een jaar vers gebruiken in de keuken.

De voorbije vier jaar heb ik mijn eigen knoflook op een biologische manier gekweekt. Ieder knoflookteentje transformeerde in een mooie lookbol. Ik heb veel bijgeleerd de voorbije jaren, maar ik heb vooral onthouden dat het zeer makkelijk is om knoflook te kweken. Ga je een moestuin beginnen en weet je niet met welke groenten je moet starten? Hou dan in je achterhoofd dat knoflook een van de meest voldoening gevende knol is dat je kan kweken. Wil je een moestuin beginnen in het najaar dan is knoflook kweken één van je eerste activiteiten. Je moet dus niet zitten wachten tot je in februari je tuinbonen kunt zaaien, je kunt vanaf oktober al aan de slag.

Hardneck en softneck knoflook zijn de twee hoofdgroepen van knoflook, en ze verschillen vooral in groeiwijze, smaak en bewaartijd:

🌱 Hardneck knoflook (Allium sativum var. ophioscorodon)

• Stengel: Vormt een harde, houtige bloeistengel (“scapes”).
• Tenen: Minder tenen (meestal 4–12), die groter en gelijkmatiger rond de stengel zitten.
• Smaak: Vaak pittiger, complexer en aromatischer.
• Teelt: Geschikt voor koelere klimaten; heeft koude nodig om goed te groeien.
• Bewaring: Blijft minder lang goed (meestal 3–5 maanden).
  
  

🌿 Softneck knoflook (Allium sativum var. sativum)

• Dit is de soort die je courant ook in de handel vindt. 
• Stengel: Geen harde bloeistengel, de bladeren blijven zacht en buigzaam.
• Tenen: Veel meer tenen (tot 20), ongelijk van grootte, in meerdere ringen.
• Smaak: Meestal milder en minder uitgesproken.
• Teelt: Groeit goed in warmere klimaten.
• Bewaring: Houdt veel langer (6–12 maanden), ideaal voor voorraad en vlechten.

👉 Kortom: hardneck = pittiger en mooier qua tenen, maar minder lang houdbaar . Softneck = milder, langer te bewaren en vaker in de supermarkt te vinden.

Knoflook kweken voor een mooie winter voorraad

Het beste moment om knoflook te planten is de herfst en de vroege winter. Knoflook heeft een periode van kou nodig voor een goede bolvorming, dus plant je best voor de eerste vorst. Knoflooktenen plant je met de platte kant naar beneden, zodat de puntige bovenkant 2,5 cm onder het grondoppervlak komt. Let op het juiste plantmoment, want te laat planten betekent dat de tenen niet genoeg tijd hebben om wortels te ontwikkelen voordat het echt koud wordt, waardoor de oogst minder goed kan zijn. De grond in het najaar moet nog warm genoeg zijn voor het planten; in de herfst is de bodem vaak warmer dan je denkt, wat gunstig is voor de wortelontwikkeling. Dit zorgt ervoor dat de jonge planten sterk starten. We planten al in het najaar voorafgaand op het oogstjaar omdat het zo’n 6 tot 8 maanden duurt om een volwaardige lookbol te hebben. Mochten we pas in maart planten, zou dat willen zeggen dat je pas in september zou oogsten. De jonge scheuten komen meestal eind februari op na de winter, waarna de groei snel doorzet.  Als de scheuten al voor de winter verschijnen is dat niet erg, ze zijn winterhard.  Knoflook groeit het beste op een plekje in de volle zon en op een goed doorlatende grond. 

Houd bij het planten een afstand van 10-15 cm tussen de tenen en 25 cm tussen de rijen aan voor optimale groei. Uiteraard is het belangrijk om de knoflook op een zonnige plek te zetten en goed te letten op de standplaats en het plantmoment. Dit betekent dat herfstteelt vaak betere resultaten geeft dan lenteteelt, omdat de planten profiteren van de kou en de warmere grond in het najaar. A knoflook reeds eenMet de najaarsteelt wil je de plant voorsprong geven om te groeien. Dit wil zeggen dat je de knoflooktenen gaat planten tussen oktober en december (een maand voor de eerste vorst). Op deze manier kunnen ze reeds sterke groene scheuten maken. Vanaf de lente zullen ze een groeispurt nemen en zullen ze ver voor zijn op de knoflook die pas in de lente geplant is.  Knoflook kun je ook perfect in de kas kweken als de tomaten verdwenen zijn is er plaats genoeg en wanneer het tijd is om tomaten uit te planten in mei, zijn de knoflookplanten bijna klaar.  Voorzie wel voldoende water aan planten in de serre, zeker na een hete zomer.  

Knoflook koop je in bollen, net als een bol geoogste knoflook. Je kunt knoflookbollen uit de supermarkt in de grond steken maar deze zijn dan wel bespoten en soms ook behandeld tegen het kiemen. En kiemen is nu net wat we wel willen. Je koopt dus best knoflook pootgoed in onze webwinkel. Haal de knoflookbollen niet uiteen in teentjes vooraleer je van plan bent om ze uit te planten. Breek de bol voorzichtig in individuele teentjes en plant onmiddellijk uit. Dit kan in volle grond of in P9 potjes in potgrond voor moestuinen (5cm diep). Elk teentje dat je uitplant, zou nog wat van de originele lookbol basis moeten hebben, scheur of breek deze dus zeker niet af. In deze video zie je hoe mijn vrouw Stefanie op 8 oktober 2016 mijn teentjes voorbereid voor de uitplant.

Het gebruik van de P9 potjes is een perfecte manier om knoflook te kweken, als je weet dat je tuin in het najaar en gedurende de winter nat en drassig . Knoflook heeft niet graag natte voetjes. Knoflook groeit in alle soorten grond maar het water moet gedraineerd worden. Dit wil zeggen: zandgrond, leemgrond of zachte compost als je in potjes werkt.

Zorg ervoor dat de grond goed los is voordat je gaat planten, zodat de wortels zich optimaal kunnen ontwikkelen. Een goede bodemstructuur is belangrijk voor de groei van knoflook; voeg eventueel compost toe om de structuur te verbeteren. Knoflook kan je zowel buiten als in een kas opkweken voor extra bescherming tegen weersinvloeden. Na het planten is zoals eerdere gezegd regelmatig water geven belangrijk voor het aanslaan van het plantgoed. 

De ideale zuurtegraad om knoflook te kweken is tussen 6.0 - 7.5 Meet ook de zuurtegraad in jouw moestuin met een pH-meter.

Plant ieder knoflookteentje met zijn puntje naar boven. In volle grond plant je ze zoals eerder gezegd 5 cm diep. Werk je in P9-potjes, dan mag het puntje net onder het aardeoppervlak zitten. Let er bij het planten of verplaatsen van de jonge plantjes op dat je voorzichtig omgaat met de stelen om beschadiging te voorkomen.  Bewater de teentjes goed en zet de potjes op een zonnige plaats in je tuin, in je tuinkas of serre of op je terras. Zorg wel dat ze wat beschut staan. Hou je grond steeds vochtig. Knoflook is winterhard. Water, wind, koude, sneeuw... niks deert ze. Dit gezegd zijnde, voorspellen ze een koude winter dan is het goed om je knoflook af te dekken. 

Zet je P9 potjes niet in huis want daar is het te warm. Om meerdere teentjes knoflook te vormen heeft de plant kou nodig. Te warm gekweekte knoflook geef 1 grote teen als oogst. De teen die je oorspronkelijk plantte en geen mooi gevormde bol met meerdere teentjes.

Knoflook planten, met het puntje naar boven

Bij de eerste zonnestraken groeit je knoflook in volle grond mooi verder.  Kweekte je knoflook voor in P9-potjes, dan kun je je handen vuil

maken :)

Eind maart plant ik de knoflook die ik in de P9 potjes voorgekweekt heb uit in de moestuin. Nu is de knoflook al mooi gegroeid en in de aardekluit uit het potje zie je ook mooi wortelgestel dat nood heeft aan meer plaats om verder te groeien. Plant de look in een goed waterdoorlatende grond met veel direct zonlicht. Bewerk je moestuin op voorhand even met wat mest, compost of organisch voedsel. Werk alles in met een woelvork.

In het voorjaar kan knoflook bloemstengels vormen die tot bloei komen. Het is aan te raden om de bloem of bloemen te verwijderen zodra ze verschijnen, omdat dit de bolvorming ten goede komt. Het verwijderen van de bloemstengel, ook wel slot genoemd, zorgt ervoor dat de plant zijn energie in de bol stopt in plaats van in de bloei, waardoor je een grotere knoflookbol krijgt.

Knoflook groeit in een vochtige grond, maar deze mag niet moerassig zijn. Mulch rond je knoflook met champignoncompost, tuincompost of stro. Dit beschermt de plantjes tegen de koude, het gaat de groei van onkruid tegen en mulchen helpt ook om de grond vochtig te houden. Zet je plantjes (of teentjes als je direct in volle grond plant) 15 tot 25 cm uit elkaar. En hou 30 cm tussen de rijen. Theoretisch gezien kunnen ze dichter opeen geplant worden, maar bij de oogst zal je zien dat je lookbolletjes niet zo groot zijn als je ze te dicht zet. Als je knoflook te dicht bij elkaar staat, zal het ook moeilijker zijn om onkruid te wieden. Ik gebruik een handige hark om in één veeg het jonge onkruid te verwijderen. Plant je voorgekweekte look op dezelfde diepte dat ze aan het groeien zijn. Aard de planten na het uitplanten een paar centimeter stevig aan door de grond aan de drukken met je vingers. Je plant je plantjes dus effen uit met de grond maar maakt een hoopje rond de plant. Zo staan ze ook minder snel met teveel vocht aan hun voeten.

Roest op Knoflook is geen ramp

Een gezonde knoflookteelt begint bij het beschermen van je planten tegen allerlei invloeden van buitenaf. Let er bij het planten op dat de grond goed los is en een fijne structuur heeft, zodat overtollig water makkelijk weg kan en de wortels zich goed kunnen ontwikkelen. Dit voorkomt dat je knoflooktenen gaan rotten, wat helaas een veelvoorkomend probleem is bij te natte grond. Controleer tijdens de groei regelmatig of er geen witte schimmel of andere ziekten op de planten komen. Zie je toch tekenen van schimmel, verwijder dan direct de aangetaste delen om verspreiding te voorkomen. In koudere gebieden of bij dreigende vorst kun je de knoflook extra beschermen door een laag stro aan te brengen of de planten tijdelijk in een kas te zetten. Zo zorg je ervoor dat je knoflookplanten sterk blijven, zelfs als het weer grillen vertoont. Met deze eenvoudige voorzorgsmaatregelen blijft jouw knoflookteelt gezond en kun je rekenen op een mooie oogst.

De meeste dieren en schadelijke insecten zullen door de sterke geur uit de buurt blijven van de knoflook, dus hier zal je geen last van hebben. De enige ziekte waar je misschien last kan van krijgen is roest, een schimmelziekte die kan overwaaien tot in je moestuin. Je kunt er dus niet zo veel aan doen. De schimmelziekte is een roestachtige uitslag op de bladeren. Het kan geen kwaad voor de knol. Geen zorgen dus als de oogsttijd nadert en je slaakt een kreet 'Help, er komt roest op mijn knoflook'. Merk je deze roest vroeger in het seizoen op (bijvoorbeeld april), kan het wel voor problemen zorgen. Knip de bladeren af van zodra je ziet dat er roestvlekken op komen. Gooi deze bladen voor de zekerheid maar niet op je composthoop, schimmels verwijder je best volledig uit je moestuin.

Je kan ook een thee van heermoes of spuitzwavel op de knoflook spuiten om de schimmel te weren.  Het beste preventief.  

Eenmaal je knoflook in de grond zit, is de teelt zeer onderhoudsvriendelijk. Je hoeft er nog weinig aandacht aan te besteden, behalve op geregelde tijdstippen het onkruid eens wieden. De grond waarin de knoflook nu volop aan het groeien is, moet steeds vochtig zijn. Elke paar dagen een tochtje in de moestuin is dus aangewezen.

• Zie je dat de onderste bladeren van de plant geel worden, dan is het bijna tijd om te oogsten.
• Geef de planten niet te veel water meer naar het einde van de laatste groeimand.
• Het is tijd om te oogsten als 1/3 van de onderste bladeren geel is.
• Oogst op een droge dag. Gebruik hiervoor een tuin of spitvork vork waarbij je knoflook voorzichtig omhoog duwt.
• Verwijder zo veel mogelijk van de achtergebleven aarde. Was ze niet met water, anders kunnen de lookbollen sneller verwelken.
• Leg ze open op een tafel, stuk hout, om het even welk ander droog oppervlak. Zowel het loof als de knoflookbol mag drogen.
• Eenmaal alles goed gedroogd is (na 3 tot 4 weken), kan je gaan vlechten, in hoopjes opbinden, het verdroogde loof afsnijden en je look in papieren/stoffen zakken stoppen voor bewaring.
• De vuile wortels en huid van de knoflook komt makkelijk af door er over te wrijven met je vingers.

Gebruik wat van je geoogste knoflook om volgend jaar je voorraad aan te leggen. Eenmaal je geïnvesteerd hebt in knoflook, kan je jaar na jaar gebruik maken van je teentjes, zonder nieuwe te hoeven aan te kopen. Vond je dit nuttige informatie, deel dat met de wereld via de sociale media knoppen op deze site?

Na het harde werk in de tuin is het natuurlijk de bedoeling dat je zo lang mogelijk van je eigen geteelde knoflook kunt genieten. Het drogen en bewaren van knoflook is daarom een essentieel deel van de teelt. Zodra je de bollen hebt geoogst, is het belangrijk om ze eerst goed te laten drogen. Hang de knoflookbollen op in een droge, goed geventileerde ruimte, bijvoorbeeld in een schuur of onder een afdak. Draai de bollen af en toe om, zodat ze aan alle kanten goed kunnen drogen en er geen vocht achterblijft. Dit voorkomt dat je knoflook gaat rotten of dat er schimmel ontstaat.

Na een paar weken drogen zijn de bollen klaar om te bewaren. Kies een koele, donkere plek uit waar de temperatuur redelijk constant blijft. Een kelder of voorraadkast is vaak het meest geschikt. Zorg ervoor dat de knoflook niet in een vochtige omgeving ligt, want dan loop je het risico dat je voorraad alsnog verloren gaat. Door je knoflook op deze manier te drogen en te bewaren, kun je het hele jaar door genieten van de typische smaak van je eigen knoflook, zonder dat je bang hoeft te zijn voor rotten of schimmel. Zo blijft jouw knoflookvoorraad in topconditie tot de volgende oogst!

Na het knoflook oogsten is het tijd om je voorraad op een mooie en praktische manier te bewaren. Een klassieke en creatieve optie is het vlechten van de knoflookstelen tot een stevige streng. Hang deze vlechten op een droge plek in de keuken of voorraadkast: het ziet er niet alleen prachtig uit, maar zorgt er ook voor dat de knoflooktenen goed kunnen drogen en langer vers blijven. Heb je liever een andere optie, dan kun je de knoflooktenen ook los bewaren in potten met een goed sluitend deksel. Zet deze potten op een koele, donkere plek, zodat de knoflook niet zacht wordt en zijn typische smaak behoudt. Door te variëren met presentatie en bewaarmethoden, blijft jouw eigen geteelde knoflook maandenlang in topconditie en heb je altijd een paar tenen bij de hand voor elk gerecht. Zo wordt het bewaren van knoflook een feestelijk deel van je moestuinseizoen!

Knoflook is een onmisbaar ingrediënt in de keuken en biedt eindeloze mogelijkheden. Of je nu een paar tenen fijnhakt voor in een roerbak, of een hele bol zacht poft in de oven, knoflook geeft elk gerecht die typische smaak waar zoveel mensen dol op zijn. Je kunt knoflook rauw gebruiken voor een pittige kick, of juist zacht en zoet maken door hem langzaam te garen. 

Naast het gebruik in warme maaltijden kun je knoflook ook inzetten als natuurlijk conserveermiddel, dankzij de antibacteriële en antischimmel eigenschappen. Zo kun je bijvoorbeeld knoflookolie maken of knoflook inmaken voor een langere houdbaarheid. Ben je op zoek naar nieuwe ideeën? Online vind je volop inspiratie en recepten waarin knoflook de hoofdrol speelt. Probeer gerust verschillende soorten knoflook uit en ontdek welke het beste bij jouw smaak past. Met een goed bewaarde voorraad uit eigen tuin heb je altijd een paar tenen bij de hand om je gerechten net dat beetje extra te geven!