Knoflook kweken: jouw complete gids voor succesvolle oogst

Knoflook is een van de makkelijkste knolgewassen om te kweken in de moestuin. Het gewas is winterhard, heeft nauwelijks last van insecten of plagen en vraagt weinig onderhoud. Vroeg in de zomer volgt de beloning: massa’s geurige bollen verse knoflook. Zodra de bollen goed gedroogd zijn, kunnen ze zes maanden tot een jaar worden bewaard en gebruikt in de keuken.

Knoflook kweken is verrassend eenvoudig. Elk teentje groeit uit tot een stevige knoflookbol, mits het op de juiste manier wordt geplant en verzorgd. Wie een moestuin wil beginnen en nog niet weet met welke groenten te starten, doet er goed aan om te kiezen voor knoflook. Het is een van de meest voldoening gevende gewassen om te telen.

Wie in het najaar met de moestuin aan de slag wil, kan meteen beginnen met knoflook planten. Er is geen reden om te wachten tot het voorjaar: vanaf oktober kan de eerste teelt van start.

Wie knoflook kweekt, komt al snel de termen hardneck en softneck tegen. Dit zijn de twee hoofdgroepen van knoflook, en ze verschillen van elkaar in groeiwijze, smaak en bewaartijd. Beide soorten hebben hun eigen voordelen, afhankelijk van het klimaat waarin je tuiniert en wat je belangrijk vindt: smaak of houdbaarheid.

• Stengel: Vormt een stevige, houtige bloeistengel (ook wel “scape” genoemd).
• Tenen: Minder tenen (ongeveer 4 tot 12), groot en gelijkmatig rond de stengel gerangschikt.
• Smaak: Pittig, complex en aromatisch – geliefd door fijnproevers.
• Teelt: Groeit het best in koelere klimaten en heeft koude nodig om goed te ontwikkelen.
• Bewaring: Minder lang houdbaar, meestal drie tot vijf maanden.

• Stengel: Vormt geen harde bloeistengel; de bladeren blijven zacht en buigzaam.
• Tenen: Meer tenen (soms tot twintig), van wisselende grootte, in meerdere ringen.
• Smaak: Milder en minder uitgesproken dan hardneck.
• Teelt: Geschikt voor warmere klimaten en eenvoudiger te kweken.
• Bewaring: Blijft lang goed, vaak zes tot twaalf maanden – ideaal om te vlechten en te bewaren.

Kort samengevat: hardneck knoflook is pittiger en visueel aantrekkelijker, maar minder lang houdbaar. Softneck knoflook is milder van smaak, makkelijker te bewaren en het type dat je meestal in de supermarkt vindt.

Wil je knoflook kweken maar weet je niet precies hoe? In de video hieronder laat Ruud stap voor stap zien hoe je knoflook plant, verzorgt en oogst – van het poten van de tenen tot het drogen van de bollen. In dit artikel lees je alles rustig na, met extra tips over het juiste plantmoment, de ideale afstand, verzorging en bewaarmethoden.

De beste tijd om knoflook te planten is in de herfst of vroege winter. Knoflook heeft een koudeperiode nodig om stevige bollen te vormen, dus het is belangrijk om te planten vóór de eerste vorst. Plant de tenen met de platte kant naar beneden, ongeveer 10 centimeter diep.

Te laat planten kan ervoor zorgen dat de tenen te weinig wortels vormen voor de winter, waardoor de oogst kleiner uitvalt. De grond moet bij het planten nog voldoende warm zijn, wat in de herfst vaak het geval is. Dat helpt de jonge planten om goed te wortelen en sterk aan de winter te beginnen.

Een dunne laag mulch, bijvoorbeeld van stro, bladeren of compost, helpt bovendien om de bodem vochtig te houden en vermindert de onkruiddruk rond de jonge knoflookplanten.

Omdat knoflook kweken ongeveer zes tot acht maanden duurt, wordt in het najaar geplant voor een oogst in de vroege zomer. Wie pas in maart zou planten, zou pas in september kunnen oogsten.

In februari of maart verschijnen de eerste groene scheuten, waarna de groei snel op gang komt. Verschijnen de scheuten al voor de winter, dan is dat geen probleem: knoflook is winterhard.

Knoflook groeit het best op een zonnige plek met goed doorlatende grond. Houd bij het planten een afstand van 10 tot 15 centimeter tussen de tenen en 25 centimeter tussen de rijen voor een optimale groei. De herfstteelt levert doorgaans betere resultaten op dan de lenteteelt, omdat de planten profiteren van de combinatie van koude en een nog warme bodem.

Knoflook planten in de kas kan ook prima. Zodra de tomaten zijn geoogst, komt er ruimte vrij, en tegen de tijd dat de nieuwe tomaten in mei worden uitgeplant, is de knoflook bijna oogstklaar. Zorg in de kas wel voor voldoende water, zeker na een droge of warme zomer.

Wie weinig ruimte heeft of wil starten voordat de grond buiten bewerkbaar is, kan knoflook voorkweken in P9-potjes. Vul de potjes met luchtige, voedzame aarde en steek één teentje per potje, met de punt net onder het oppervlak. Geef water en zet de potjes buiten op een beschutte, zonnige plek.

Laat ze niet binnen staan: knoflook heeft kou nodig om meerdere tenen te vormen. In een te warme omgeving groeit er slechts één grote teen in plaats van een mooie bol met meerdere tenen.

De jonge planten kunnen eind maart of begin april in de volle grond worden uitgeplant zodra ze goed zijn geworteld en het weer het toelaat.

Bij de eerste zon in de lente begint de knoflook snel te groeien. Heb je in potjes voorgezaaid, dan kun je de plantjes eind maart uitplanten in de volle grond.

Plant in een goed doorlatende, voedzame grond op een zonnige plek. Werk de grond vooraf los met een woelvork en meng er wat compost of organische mest door.

Knoflook kan in het voorjaar bloemstengels vormen. Deze worden ook wel “scapes” genoemd. Verwijder de bloemstengels zodra ze verschijnen, zodat de energie naar de bolvorming gaat. Zo krijg je grotere, vollere knoflookbollen.

Een gezonde bodem is de basis voor een sterke knoflookteelt. Zorg dat de grond goed los is zodat overtollig water kan weglopen. Te natte grond kan leiden tot rotting van de tenen. Controleer regelmatig op schimmel of roest.

Roest op knoflook herken je aan oranje vlekjes op de bladeren. Dat ziet er vervelend uit, maar meestal blijft de bol zelf onaangetast. Knip aangetaste bladeren weg en gooi ze niet op de composthoop om verspreiding te voorkomen.

Je kunt preventief heermoesaftreksel of zwavelpreparaat gebruiken om schimmel te weren.

Knoflook is klaar om te oogsten eind juni of begin juli. In een kas kun je vaak al eind mei beginnen. De bollen zijn rijp zodra het loof geel begint te worden en afsterft.

Oogst bij droog weer. Gebruik een spitvork of tuinvork en duw de bollen voorzichtig omhoog. Schud de aarde eraf, maar was ze niet, want dan drogen ze minder goed.

Laat de bollen drogen op een luchtige, droge plek – bijvoorbeeld op een houten rek of onder een afdak. Draai ze af en toe om. Zodra de schil papierdroog aanvoelt, kun je de bollen vlechten of opslaan.

Na het oogsten laat je de bollen drie tot vier weken drogen op een luchtige, droge plek – bijvoorbeeld op een houten rek of onder een afdak. Zodra de schil papierdroog aanvoelt, kun je de bollen vlechten of opslaan.In de YouTube-video hierboven laten we zien hoe je knoflook vlecht en bewaart, stap voor stap.

Na het drogen bewaar je de bollen op een koele, droge en goed geventileerde plek, zoals een kelder of voorraadkast. Vermijd vochtige ruimtes. Softneck-knoflook blijft meestal zes tot twaalf maanden goed, hardneck-knoflook ongeveer drie tot vijf maanden. Verwijder losse aarde en droge wortels door er zachtjes over te wrijven.

Gebruik bij de volgende teelt een paar van je eigen bollen als pootgoed. Zo hoef je niet elk jaar nieuwe te kopen.

Knoflook is onmisbaar in de keuken. Gebruik rauwe tenen voor extra pit, of rooster een hele bol in de oven voor een zachte, zoete smaak.

Je kunt knoflook ook verwerken tot knoflookolie, inmaken of drogen voor later gebruik. Dankzij de natuurlijke antibacteriële werking blijft knoflook lang houdbaar.

Met een goed gevulde voorraad eigen geteelde knoflook heb je altijd smaakmakers bij de hand – van snelle roerbakgerechten tot langzaam gegaarde stoofpotten.